Riyaziyyat fənn kurikulumuna aid dərs planı

Mircamal Həşimov

Sabirabad rayon Qasımbəyli kənd tam orta məktəbinin

Riyaziyyat – İnformatika müəllimi.

e-mail: mircamal.hashimov@trainer.madad.net

Bu dərs planını həmçinin elektron təhsil müsabiqəsinə vermişdim. Fərqlənən dərs planları sırasına düşmüşdü. Dərsə aşağıdakı linkdən baxa bilərsiniz:

Çoxluqlar

Müasir zamanda bütün digər sahələrdə dəyişikliklər baş verdiyi kimi , təhsil sahəsində də , dərslərin qurulmasında da dəyişikliklərin olması zəruridir. Çünki bizim sinifləri bitirən şagirdlər aktiv həyata qədəm qoyarkən, bu dəyişikliklərin olduğu mühitdə yaşayacaq və işləyəcəklər. Bu səbəbdən , qurulan dərslər- dövlətin , cəmiyyətin və fərdin dəyişən təlabatlarına cavab verməklə, şagirdlərdə milli və bəşəri dəyərlər formalaşdırmalıdır. Zaman-zaman riyaziyyat haqqında mütəfəkkirlər, alimlər dəyərli fikirlər səsləndirmişlər. Bilirik ki, riyaziyyat digər elmlərin açarı, elmlərin danişan dili, bir sözlə həyata və fənlərə açılan qapıdır.

Riyaziyyat fənni üzrə 5 məzmun xətti vardır ki , bu məzmun xətləri üzrə movzu və çalışmalar tematik qruplaşdırılıb. Həmçinin bu məzmun xətləri sadədən mürəkkəbə doğru düzülmüşdür, yəni bu məzmun xətlərinin yerini dəyişmək olmaz və məzmun xətləri üzrə alt standartların siniflər üzrə bilik hissəsi genişlənir , fəaliyyət hissəsi isə mürəkkəbləşir. Bu mürəkkəbləşmə xüsusi işçi qrupu tərəfindən, şagirdin fizioloji , psixoloji xüsusiyyətlətinə uyğun müəyyənləşdirilir. Riyaziyyat fənni üzrə məzmun xətləri aşağıdakılardır.

· Ədədlər və əməllər

· Cəbr və funksiyalar

· Həndəsə

· Ölçmələr

· Statistika və ehtimal

Bizim dərs planı bu məzmun xətlərindən birincisini, Ədədlər və əməlləri özündə əks etdirir. Bildiyimiz kimi ədədlər və əməllər məzmun xətti özündə ədədləri, onlar üzərində əməlləri, ədədlərin qarşılıqlı münasibətlərini cəmləşdirir. Hazırladığım dərs nümunəsi də Çoxluqlar mövzusuna aid olduğuna və riyaziyyatda əsasən ədədlər çoxluğundan bəhs edildiyinə görə bu dərs planı şagirdlərdə ədədlər, onların xüsusiyyətlərinə qruplaşdırılması və s. Məsələlərə aid bilik və bacarıqların formalaşdırılmasında yardımçı olacaq.

Həyatı gözəlləşdirən iki şey var : Birincisi riyazi elmləri kəşf etmək, ikincisi onu tədris etmək. Albert Eynşteyn.

Sizə bu gözəlliklər diyarında, şərəfli müəllim yolunda uğurlar arzu edirəm.

Çoxluq anlayışı, sonlu və sonsuz çoxluqlar.Boş çoxluq

Mövzu: Çoxluq anlayışı, boş çoxluq, sonlu və sonsuz çoxluqlar.

Standart:1.1.3 Iki sonlu çoxluğun birləşməsini və kəsişməsini tapır

Dərsin məqsədi:

· Çoxluq anlayışını şərh edir.

· çoxluğa aid ətraf aləmdən nümunələr göstərir.

· boş çoxluğun tərifini verir,.

· sonlu və sonsuz çoxluqları nümunələrlə fərqləndirir.

· Iki çoxluğun kəsişmə və birləşməsini hesablayır

İnteqrasiya: Ata yurdu, 4.1.1.

Azərbaycan tarixində mühüm rol oynamış şəxsiyyətləri müəyyən edir.

İş formaları: Böyük qrup, kiçik qrup.

Üsullar: Ziq-Zaq.Klaster, T sxemi.

Resurslar və təchizat:5-ci sinif riyaziyyat dərsliyi, 5ci sinif ATA yurdu dərsliyi, A4 vərəqlər, flipchart vərəqləri, markerlər.

Dərsin mərhələləri:

Motivasiya: şagirdləri saymaq yolu ilə 4 qrupa bölürəm və aşağıdakı kimi tapşırıq verirəm:

Şəkildə gördüyünüz fiqurlardan istənilən xüsusiyyətinə görə 3 qrup ayırın. Bunun

üçün şagirdlərə 4 dəqiqə vaxt verirəm.

İstiqəmətləndirmək üçün ehtiyac olduqda aşağıdakı açar sözlərdən istifadə edirəm:

· Forma

· Rəng

· Oxşarlıq

Şagirdlər fiqurları qruplaşdırdıiqdan sonra , onlarda bu qruplaşdırmanı hansı xüsusiyyətlərə görə apardıqlarını soruşuamr. 3 dəqiqəlik Müzakirədən sonra, şagirdlərə qruplaşdırdıqları fiqurlar qrupuna ad vermək tapşırıram. Hər qrup öz fiqurlar qrupunu adlandırdıqdan sonra , mövzunu ümumiləşdirərək dərsin adının Çoxluq olduğu elan edilir.

Bundan sonra qruplara öz qrupları üçün, mövzuya uyğun ad seçmək tapşırıram. Qruplar özlərinə ad seçirlər.

Və aşağıdakı suallarla sinifə müraciət edirəm:

1. əşyaları hansı xüsusiyyətlərinə görə qruplaşdırmaq olar ?

2. ədədləri hansı xüsusiyyətlərinə görə qruplaşdırmaq olar?

(3 Dəqiqə)

Bu kiçik müzakirədən sonra şagirdlərə Ziq-Zaq üsulu ilə tədqiqat tapşırıqları verirəm.

Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə 8 dəqiqə vaxt verirəm

Və qrpulara aşağıdakı tədqiqat sualları verirəm :

1. Çoxluq nədir, çoxluqlardan harda istifadə oluna bilər ?

2. Boş çoxluq nəyə deyilr ? Nümunələr göstərin! Boş çoxluq necə işarə olunur ?

3. Sonlu və sonsuz çoxluqları nümunələrlə izah edin.

4. Alt çoxluq anlayışını izah edin! Nümunələr göstərin! İki sonlu çoxluğun kəsişməsi və birləşməsi. Əməl işarələri.

Tədqiqatı Ziq-Zaq üsulu ilə həyata keçirirəm:

Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə paylama vərəqləri verirəm:

Məlumat mübadiləsi: Ekspert qruplar araşdırmaları bitirdikdən sonra əsas qruplarına qayıdırlar.

Məlumatların müzakirəsi və təşkili: Qruplar topladıqları məlumatları qrupun digər üzvləri ilə bölüşürlər (8 dəqiqə)

Müzakirə sualları:

Ø Riyaziyyatda çoxluqların elementi nələr ola bilər?

Ø Çoxluqlar üzərində hansı əməlləri yerinə yetirmək olar ?

Ø İki çoxluğun üzərində hansı əməlləri yerinə yetirərkən nəticə boş çoxluq ola bilər ?

Ø Alt çoxluq anlayşını izah edin !

Ø Çoxluqlar üzərində əməllər. Əməl işarələri. (6 dəqiqə)

Yaradıcı tətbiqetmə

Müzakirələr bitdikdən sonra şagirdlərə iş vərəqləri paylayıram. Şagirdlər əldə etdikləri bilikləri məsələ həllinə tətbiq edirlər.

Iş vərəqləri:

(6 dəqiqə)

Nəticələrin çıxarılması:

Ümumiləşdirməni klaster üsulu ilə həyata keçirirəm. Klasterin mərkəzində ÇOXLUQ yazıram və şagirdlər çoxluğa aid öyrəndikləri bütün anlayışları səsləndirirlər.Beləliklə çoxluq anlayışı şaxələndirilir.

Açar sözlər:

v Çoxluğun növləri

v Çoxluq üzərində əməllər

v Çoxluğun elementləri

( 4 dəqiqə)

Dərs ümumiləşdirildikdən sonra şagirdlərə ev tapşırığı verirəm.

Ev tapşırığı

Qiymətləndirmə və refleksiya:

Qiymətləndirməni qruplararası və fərdi olaraq 2 formada aparıram:

Şagirdlərdə sosial kompetensiyaları qiymətləndirmək üçün Qruplararası qiymətləndirmə, dərsin məqsədlərinin hansı səviyyədə reallaşmasını isə fərdi qiymətləndirmə vasitəsilə müəyyənləşdirirəm

(3dəqiqə)

Fərdi qiymətləndirmə apararkən şagirdlər proyektorda bu videonu izləyirlər.